İlkel refleksler nelerdir? Neden önemlidir?

11 Eki İlkel refleksler nelerdir? Neden önemlidir?

İlkel refleksler nelerdir? Neden önemlidir?

İlkel refleksler yani yeni doğan refleksleri bebeğin yaşamsal fonksiyonlara ayak uydurmasını kolaylaştıran, öğrenilmeyen içgüdüsel olarak var olan reflekslerdir. Bu refleksler doğumdan sonra farklı zamanlarda başlar. Hatta birçoğu doğum öncesinde de vardır. İlkel refleksler tamamen içgüdü ile gerçekleşir. Zamanla azalarak sona ermesi beklenir.

Peki ilkel refleksler nelerdir? İlkel refleksler literatürde oldukça çeşitlidir. Başlıca ilkel refleksleri, nasıl gözlemlendiğini, hangi süreçte başladığı ve kaybolduğunu şu şekilde açıklayabiliriz

Moro refleksi (İlkel refleksler nelerdir?):

Sıçrama refleksi olarak da bilinir. Ani ses ve hareketlerde hızlıca ortaya çıkan bir reflekstir.  Bebeğin yüksek ses, düşme korkusu, fotoğraf flaşı gibi yüksek ışık ya da aniden hareket ettirilmesi durumunda gösterdiği reflekstir.  Refleks esnasında bebek bir dizi hareket yapar. Kollar omuzdan itibaren gövdeden uzaklaşır, kapalı durumda olan eller açılır, sonrasında kollar tekrar gövdeye yaklaşır ve sakinleşme başlar. Genel olarak bir irkilme davranışıdır. Etkinin büyüklüğüne göre gözler birden açılıp irkilerek ağlama gözlenebilir. Moro refleks koruyucu bir motor tepkidir. Anne karnında başlayıp doğumdan sonraki 3. ayda azalması 6. ayda da bitmesi beklenen bir ilkel reflekstir.

İlkel refleksler nelerdir?

Arama-emme refleksi (İlkel refleksler nelerdir?):

Bebeğin beslenmesi için hayati olan bu refleks beslenmenin sağlıklı bir şekilde ilerlemesini sağlayan önemli bir ilkel reflekstir. Anne karnında başlayan bir reflekstir hatta bazı bebekler anne karnında parmak emme refleksinde bulunabilir. Bebek yanağını dokundurarak memeyi bulmaya çalışır. Bu reflekse arama diyoruz. Bulduğunda ise emme refleksi ile beslenmeye başlar. Aynı zamanda parmağınızla hafifçe yanağına dokunduğunuzda bebek kafasını çevirerek aramaya başlar biberonu bulduğunda güçlü bir şekilde emmeye başlar. Yeni doğanlarda bu refleks zayıf olabilir. Ama emme süreci devam ettikçe refleksin güçlendiği görülür. Doğumdan sonra bir sebepten oral bir yolla beslenemeyen bebeklerin emme reflekslerini uyarmak için emzik kullanılabilir. Emme refleksi bebek uyanıkken 3-4 aya kadar, uyurken ise 7 aya kadar devam edebilir. Bu süreçten sonra emme davranışı istemli bir harekete dönüşür. Artık emme refleksi ile gelişmez.

Emme refleksinin olmaması beyin sapı ile ilgili bazı sorunları işaret ederken, uzun süre devam etmesi ise beyin hasarı üzerinde durulmasını gerektirir.

Kavrama-Yakalama refleksi (İlkel refleksler nelerdir?):

-avuç içi ile kavrama

Bebeğin avuç içine herhangi bir nesle ile dokunulduğunda bebek ilk olarak parmaklarını kapatır ve sonrasında sıkıca tutmaya başlar. Bu refleks aynı zamanda “Palmar refleks” olarak da isimlendirilir. Bu şekilde yakalama ve kavrama esnasında bebeğin baş parmağı diğer 4 parmağın hareketlerini yapmaz. Gebeliğin başlamasında 36 hafta sonra bebek yakalayıp kavradığı nesneye tutunarak gövdesini kaldırmaya çalışabilir.

Palmar refleks hamileliğin 16. haftasında ortaya çıkar doğumdan sonraki 6. ayda sona erer.

-ayak tabanı ile kavrama

Bebeğin ayak tabanına bir nesne ile dokunulduğunda parmaklarını içe doğru kıvırarak kavramasıdır. “Plantar refleks” olarak da bilinen bu refleksin gebeliğin 25. haftasında ortaya çıkar ve doğumdan sonra 12. ayda sona ermesi beklenir.

Kavrama – yakalama refleksinin olmaması beyin ve sinirlerde problem olabileceğini işaret eder.

İlkel refleksler nelerdir?

Adımlama refleksi (İlkel refleksler nelerdir?):

Bu refleks bebeği yürümeye hazırlayan bir reflekstir. Bebeği koltuk altından kaldırarak tabanları zemine değecek şekilde tutulduğunda adımlama refleksi göstermesidir. Bu reflekse yürüme ve dans refleksi de denir. Bu şekilde tutulan bebek yavaş adımlar atar gibi hareketlerde bulunur. Genel olarak erken doğan bebekler ayak ucunda bu hareketi yaparken normal doğan bebekler tabanları ile basarlar. Bu refleksin ikinci ayda tamamen kaybolması beklenir. Devam etmesi bazı sinir sitemi sıkıntılarını düşündürebilir.

Babinski refleksi (İlkel refleksler nelerdir?):

Bu refleks oldukça önemli bir yer tutar. Bebeğin ayak topundan tabanına doğru hafice vurularak kontrol edilir. Bu vuruşla bebeğin ayak parmaklarını gerdirerek açması beklenir. Yetişkinlerde ise tabana vurma durumunda bu refleks parmakları içeri doğru kıvrılma şeklinde gerçekleşir. 6 ay ve 2 yaş arasında gözlemlenir. 2 yaşın devamında hala gözlemleniyor olması durumunda uzman kontrolü önemlidir.

Tonik boyun refleksi:

Rahat bir durumda yüz üstü yatan bebeğin, kafasını döndürdüğü tarafa doğru kolunu ve bacağını düz bir şekilde açması arka kısımda kalan kol ve bacağın bükük durumda kalmasıdır. Bükülmüş tarafta kalan el ise sımsıkı bir şekilde yumruk pozisyonundadır. Tonik boyun refleksinin doğumdan itibaren ilk 5-7 ayda azalarak bitmesi beklenir. Bazı çocuklarda bir müddet uyurken devam edebilir. Bu refleksin uzun bir süre devam etmesi ya da tek bir yön için geçerli olması durumunda uzman kontrolü önem taşır.

Galant refleksi:

Bu refleks için bebek yüz üstü gelecek şekilde çevrilip karnından tutulur. Bu pozisyonda bebeğin bel bölgesindeki omurga okşanır. Bu okşama ile bebeğin kalçası içe doğru kıvrılır. Bu refleks gebeliğin 20. haftasında ortaya çıkar ve doğumdan sonraki 9 aya kadar bitmesi beklenir. Bu refleksin bebeğin hareket alanını geliştirdiği, emekleme ve yürüme aşamasına hazırlık yaptığı düşünülüyor. Bunların yanında doğum sürecinin doğal bir şekilde gerçekleşmesine de katkısı bulunur.

Galant refleksi iç kulak gelişimi ile ilgili olduğundan kafa ve beden dengesinin sağlanmasında da etkilidir.

İlkel refleksler nelerdir?

Asimetrik Tonik Boyun-Eskrim Refleksi:

Sırtüstü yatan bebeğin kafası bir yöne çevrildiğinde çevrilen yöndeki kol ve bacağın gerilerek açılması refleksidir. Bebeğin bu refleks sonucunda aldığı şekil eskrimci gibi göründüğünden eskrim refleksi olarak da bilinir. Bebekliğin ilerleyen sürecinde yürüme, atlama gibi eylemlerde üst beden-alt beden ve bedenin sağ ve sol taraflarını koordineli bir şekilde hareket ettirebilmesinde önemli bir rol oynar.

Asimetrik tonik boyun refleksi gebeliğin 18. haftasında ortaya çıkar ve doğumdan sonraki 6 aya kadar bitmesi beklenir.

Tonik çapraşık refleks:

Bebek sırtüstü durumdayken başı öne doğru hareket ettirildiğinde refleks olarak bebek bacakları ve kollarını gövdeye doğru katlar. Bu hareketin tam tersi yapıldığında yani kafa arkaya doğru hareket ettirildiğinde bebek kol ve bacaklarını gergin bir şekilde bedenden uzaklaştırır. Bu refleksin gebelik sürecinin 18.haftasında ortaya çıkması ve doğumdan sonra 3 yaşlarında sona ermesi beklenir. Bu refleks baş ve boyun kontrolü sağlamak için oldukça önem taşır. Ayrıca kafa ve görme duygusuna paralel olduğundan bedensel denge sağlamasında rolü vardır.

İlkel refleksler nelerdir?

 İlkel refleksler neden önemlidir?

• İlkel reflekslerin her biri bebeğin yaşamının devamında sahip olması gereken temel hareketler için hazırlıktır. Adımlama refleksi ve galant refleksle ile yürümeye hazırlanırken, tonik çapraşık refleks ve eskrim refleksle bedeninde denge mekanizmasını geliştirir.
• Aranma ve emme refleksi bebeğin beslenmesini sağlar.
• Reflekslerin bir kısmı doğumun olağan bir şekilde gerçekleşmesi için önem taşır.
• Uyaranlara verdiği tepkiler ile kendini koruma içgüdüsünü geliştirir. İçine doğduğu dünyayı kavrar.
• İlkel refleksler bebeğinizi harekete geçirmek için vardır. Beyin gelişimi, kas yapısı ve görme konusunda gelişimi sağlar.
• İlkel reflekslerin olağan bir şekilde ilerlememesi nedeniyle devam eden süreçte dikkat eksikliği, sakarlık ve motor becerilerde fonksiyon bozukluğu görülebilir.
• En önemlisi ise ilkel reflekslerin takibi bebeğin gelişimsel süreci hakkında önemli bilgiler taşır.
• İlkel reflekslerin görülmemesi ya da bitmesi gereken zamanda bitmemesi bir sürü sağlık sorunu konusunda uyarıcı işaretlerdir. Beyin ya da sinir hasarları konusunda ipuçları taşırlar. DEBH, otistik spektrum bozuklukları ve serebral palsi gibi hastalıkların ilk belirtileri olabilirler. Bu sebeple hekimler bebeğin sağlığını kontrol ederken önce reflekslerin takibini yaparlar.

İlkel reflekslerin hekim kontrolünde gözlenmesi gerekmektedir. Her bebeğin gelişim süreci farklı olduğu için mutlaka uzman değerlendirmesi alınmalıdır.